Số liệu thống kê mới nhất của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia cho thấy, trong tháng 4, khu vực Bắc bộ, Bắc Trung bộ, nhiệt độ cao hơn trung bình nhiều năm từ 3,1-3,6 độ, các khu vực khác cao hơn từ 1,6-2,4 độ.

Nắng nóng gay gắt còn tiếp diễn ở miền Bắc, miền Trung trong các tháng tới. Ảnh: Như Ý.

Tháng 4 nóng nhất lịch sử

Trên toàn quốc, nhiệt độ trung bình tháng 4 đạt 28 độ, vượt giá trị lịch sử cũ là 27,1 (tháng 4/2019), trở thành tháng 4 nóng nhất trong lịch sử tính từ năm 1980 đến nay.

Tháng 4 có 110/186 trạm quan trắc trên cả nước ghi nhận giá trị nhiệt độ cao nhất ngày vượt giá trị lịch sử cùng thời kỳ, trong đó có đến 44 trạm vượt giá trị lịch sử năm. Tính theo đơn vị hành chính, có tới 50/63 tỉnh, thành phố ghi nhận nhiệt độ kỉ lục của tháng 4, trong đó có 29 tỉnh, thành phố ghi nhận nhiệt độ kỉ lục của năm.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, trong khi nắng nóng gay gắt diễn ra, lượng mưa rất ít thời gian qua khiến khô hạn nghiêm trọng xảy ra ở nhiều vùng. Tình trạng khô hạn, thiếu nước ở Tây Nguyên đang diễn ra gay gắt; nhiều hồ chứa nhỏ đã cạn nước, ảnh hưởng lớn đến cây trồng có kinh tế cao như cà phê, hồ tiêu…

Tại bốn tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk và Lâm Đồng, có khoảng 2.992 ha bị ảnh hưởng hạn hán. Tình trạng khô hạn, thiếu nước cục bộ ngoài vùng cấp nước của các công trình thủy lợi đã xảy ra tại nhiều huyện thuộc bảy tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng.

Tại khu vực Tây Bắc và miền Trung, hiệu ứng gió phơn Tây Nam khiến độ ẩm trong không khí giảm xuống rất thấp, có những nơi độ ẩm còn 17% như tại Kim Bôi (Hoà Bình), 20% tại Quỳ Châu (Nghệ An) khiến nguy cơ cháy rừng ở mức báo động.

Diễn biến thiên tai rất bất thường

Về xu thế thời tiết thời gian tới, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia nhận định, hiện tượng El Nino đang suy yếu dần và chuyển sang trạng thái trung tính. Từ tháng 7-9 có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina.

Cùng với sự biến chuyển của hiện tượng ENSO, thiên tai năm nay sẽ có rất nhiều điều bất thường. Mùa hè ở Bắc bộ, Trung bộ nắng nóng có khả năng xảy ra nhiều hơn và gay gắt hơn so với trung bình, khả năng sẽ xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối.

Tại miền Bắc, từ nay đến hết tháng 5 có khả năng xuất hiện hai đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt trên diện rộng; đợt 1 từ ngày 12-19/5 và đợt 2 từ ngày 27-31/5. Nhiệt độ cao nhất từ 35-38 độ ở Đông Bắc bộ; 36-39 độ, có nơi trên 40 độ ở các tỉnh Tây Bắc bộ. Tình trạng nắng nóng ở Bắc bộ còn tiếp diễn đến tháng 7.

Từ nay đến hết mùa hè, khu vực Tây Bắc có khoảng 4-5 đợt nắng nóng, khu vực Đông Bắc 3-4 đợt nắng nóng, đồng bằng Bắc bộ từ 6-8 đợt. Nhiệt độ cao nhất trong các đợt nắng nóng tại Bắc bộ phổ biến từ 37-40 độ, có nơi trên 42 độ. Cơ quan khí tượng cảnh báo nguy cơ cháy rừng ở mức từ cao đến rất cao trong tháng 5 và tháng 6. Từ tháng 7, mưa xuất hiện nhiều hơn, nguy cơ về cháy rừng sẽ giảm dần.

Tại các tỉnh miền Trung, từ ngày 11-31/5 có khả năng xuất hiện hai đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt trên diện rộng. Đợt 1 từ ngày 11-21/5, đợt 2 từ 25-31/5 và có khả năng kéo dài sang đầu tháng 6. Nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 36-39 độ, khu vực vùng núi phía Tây 39-41 độ, có nơi trên 42 độ. Cơ quan khí tượng nhận định, tình trạng nắng nóng ở Trung bộ còn kéo dài đến tháng 8. Khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên - Huế có khả năng xuất hiện từ 7-9 đợt nắng nóng, từ Đà Nẵng đến Bình Thuận từ 4-6 đợt. Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn lưu ý, mùa hè ở Trung bộ thường gắn liền hiệu ứng phơn, không mưa, độ ẩm rất thấp nên nguy cơ cháy rừng trong giai đoạn này ở mức từ cao đến rất cao.

Tại Tây Nguyên và Nam bộ, từ nay đến ngày 10/5 không xảy ra nắng nóng. Từ ngày 11-16/5 có thể xuất hiện đợt nắng nóng với nhiệt độ 35-38 độ, ít mưa. Nguy cơ cháy rừng trong giai đoạn này ở mức cao, phải chờ đến giai đoạn nửa cuối tháng 5, Tây Nguyên và Nam bộ có mưa chuyển mùa, nguy cơ cháy rừng sẽ giảm dần.

Trước khi đón đợt nắng nóng gay gắt, từ nay đến khoảng 10/5, miền Bắc và các tỉnh Bắc Trung bộ có thể đón mưa rào và dông rải rác vào chiều tối và tối, cục bộ có mưa vừa đến mưa to, ban ngày trời nắng, có nơi nắng nóng. Tây Nguyên và Nam bộ trong chiều 6/5 cũng có thể đón mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa to. Nam Trung bộ ngày nắng nóng, chiều tối có mưa dông cục bộ.