Hai bảo vật quốc gia của người Champa—bia Phước Thiện và tượng thờ vua Pô Klong Garai—đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia. Dự kiến, cả hai bảo vật sẽ được vinh danh tại Ngày hội Văn hóa dân tộc Chăm lần thứ VI, diễn ra từ ngày 27-29/9 tại TP Phan Rang - Tháp Chàm.

Bia Phước Thiện: Di sản lịch sử từ thế kỷ VIII

Hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận, bia Phước Thiện có niên đại từ cuối thế kỷ thứ VIII và được phát hiện vào năm 1992 tại một cánh đồng ở thôn Phước Thiện, huyện Ninh Phước.

Tấm bia này làm bằng đá sa thạch với hình dạng lá đề, cao gần 1 mét và khắc chữ Phạn trên cả hai mặt. Đây là một hiện vật quý giá, cung cấp những thông tin quan trọng về đời sống xã hội và tôn giáo của xứ Panduranga trong giai đoạn thế kỷ VIII - IX.

Bia Phước Thiện hiện đang trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận.

Ông Lê Xuân Lợi, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Văn hóa Chăm tỉnh Ninh Thuận, cho biết bia Phước Thiện không chỉ đóng góp lớn cho việc nghiên cứu lịch sử Champa mà còn mở ra những góc nhìn mới về văn hóa và tôn giáo của vùng đất này.

Văn khắc trên bia thuộc niên đại 705 theo kỷ nguyên Saka (783 sau Công nguyên) và được các nhà nghiên cứu đánh giá là một tác phẩm khắc tinh xảo, bao gồm nhiều họa tiết trang trí độc đáo.

Tượng thờ vua Pô Klong Garai: Sự huyền ảo của nghệ thuật Champa

Tượng thờ vua Pô Klong Garai, có niên đại từ thế kỷ XVI - XVII, hiện được thờ tại tháp Pô Klong Garai, phường Đô Vinh, TP Phan Rang - Tháp Chàm. Tượng này là tác phẩm điêu khắc cổ hiếm, biểu tượng cho sự kết hợp giữa quyền lực tôn giáo và vương quyền.

Tác phẩm được tạo tác thành một phù điêu bán thân, chạm khắc tinh xảo trên một trụ đá hình tròn, thể hiện hình tượng Mukhalinga - một biểu tượng của thần Shiva, nhưng thay vì hình đầu thần, lại là hình tượng vua Pô Klong Garai.

Tượng thờ vua Pô Klong Garai đang thờ tại tháp Pô Klong Garai.

Tượng không chỉ là một di sản tôn giáo, mà còn là biểu tượng của sự kết hợp hài hòa giữa tư duy tín ngưỡng bản địa và tinh thần tôn giáo Ấn Độ. Nó thể hiện vương quyền, quyền lực thần thánh và vai trò lãnh đạo của vua trong việc chăm lo hạnh phúc của nhân dân.

Ninh Thuận hiện sở hữu 4 bảo vật quốc gia, gồm bia Phước Thiện, tượng thờ vua Pô Klong Garai, phù điêu vua Po Rome và bia Hòa Lai. Những di sản này không chỉ là minh chứng cho sự phát triển của nền văn minh Champa mà còn là niềm tự hào của văn hóa Chăm và dân tộc Việt Nam.